Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (bundan sonra kısaca "AİHM") başvuru için temel koşullar şöyle :
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne taraf olan devletin, örneğin Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde güvence altına alınan hakları ihlâl eden bir "müdahalesi" veya "eylemsizliği" olmalıdır.
AİHM'ne başvururken tek dayanağınız Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olacaktır. Dava edeceğiniz devletin bu sözleşmedeki maddeleri ihlâl eden bir müdahalesi veya eylemsizliği olması şarttır.
Örnek : arsanızın üzerinde işgalci gecekonducular ev yapmışlar. Tapuya kayıtlı taşınmaza yapılan haksız müdahaleye karşı müdahalenin önlenmesi davasıyla birlikte ecrimisil talep etmişsiniz ve davanızı Türkiye'de kazanmışsınız. Ancak belediye, şu veya bu sebeplerden dolayı yıkım kararını infaz etmiyor, ecrimisil kararını da icra edemiyorsunuz. İç hukuk yolları tükenmiş. Bu durumda AİHM'de Türkiye'ye karşı dava açabilirsiniz.
AİHM'de her zaman Türkiye Cumhuriyetini (veya başka üye devletse o Devleti) dava edersiniz. Yani karşı tarafınız Devlettir, kişiler değil. İşvereniniz tazminatlarınızı ödemedi, diye AİHM'ye gidemezsiniz. Ancak tazminatlarınızın ödenmemesinde T.C. mahkemeleri kusurluysa, bu size AİHM yolunu açar.
Başvuru konusu müdahale veya eylemsizlik ihlali, ilgili devletin ulusal mahkemesinde dava olarak görülmüş olmalıdır. Demek ki, müdahale veya eylemsizlik halinin ortadan kalkması için iç hukukta (T.C. mahkemeleri önünde) var olan sonuca elverişli hukuk yollarının en kapsamlısını tamamıyla tüketmiş olmalıdır.
Dava hakkı zamanla sınırlıdır. İç hukuk yollarının tüketilmesini ispatlayan son idari kararın tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içinde AİHM'ne başvuru yapılmalıdır. Aksi taktirde, AİHM önünde dava hakkınız sona erecektir.
Şekil açısından Türk mahkemelerindeki gibi bir dava dilekçesi ile AİHM'ne başvuramazsınız. Başvuru bir takım şekillere ve idari prosedüre tabidir. AİHM'nin resmi dili İngilizce ve Fransızca'dır. Hakimler ve AİHM yargı memurları bu dillerde çalışırlar.
AİHM'de dava ücreti, harcı veya masrafı bulunmamaktadır. Fransada avukat tutmak zorunluluğu yoktur. Özgür Aşık Hukuk Bürosu bu alanda vermiş olduğu sayısız vekillik hizmetiyle uzmanlığını kanıtlamıştır.
