Türk hukukunda, satılan malın bedeli tamamen ödenmeden mülkiyetin alıcıya geçmesini engellemek amacıyla “mülkiyeti muhafaza kaydıyla satış” sözleşmesi kullanılmaktadır. Bu sözleşme, satıcının mülkiyet hakkını, satış bedeli tamamen ödenene kadar saklı tutmasını sağlar.
Hukuki Zemini:
Türk Medeni Kanunu’nun 764. maddesi, mülkiyeti muhafaza kaydıyla satış sözleşmelerinin geçerliliği için belirli şartlar öngörmektedir:
• Resmi Şekil Şartı: Sözleşmenin noterde resmi şekilde düzenlenmesi gereklidir.
• Sicile Kayıt: Sözleşme, alıcının yerleşim yeri noterliğinde özel sicile kaydedilmelidir.
Bu şartlar yerine getirilmediğinde, mülkiyeti muhafaza kaydı geçersiz sayılır ve malın mülkiyeti teslimle birlikte alıcıya geçer.
Faydaları:
• Satıcının Korunması: Satıcı, satış bedeli tamamen ödenene kadar malın mülkiyetini elinde tutarak, alıcının ödeme yapmaması durumunda malı geri alma hakkına sahip olur.
• Alıcının Temerrüdü Durumunda: Alıcı, bedeli ödemede temerrüde düşerse, satıcı sözleşmeden dönerek malı geri alabilir.
Maliyetleri:
• Resmi İşlem Giderleri: Noterde resmi şekilde düzenleme ve sicile kayıt işlemleri, ek maliyetler doğurur.
• İdari Yükümlülükler: Sicile kayıt ve diğer prosedürler, zaman ve emek gerektirir.
Sonuç olarak, mülkiyeti muhafaza kaydıyla satış sözleşmesi, satıcının alacağını güvence altına almasını sağlar. Ancak, bu prosedürün geçerli olabilmesi için kanunun öngördüğü şekil şartlarına uyulması önemlidir.
